w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Gminy Dąbrowa Biskupia na lata 2007-2013 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z 2002r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 53, poz. 1271 i Nr 214, poz. 1806, z 2003r. Nr 80, poz. 717 i Nr 162 , poz. 1568, z 2004r. Nr 102, poz.1055 i Nr 116, poz. 1203 , z 2005 r. Nr 172, poz. 1441 i Nr 175 , poz. 1457 z 2006 r. Nr 17 , poz. 128 i Nr 181, poz. 1337, z 2007r. Nr 48, poz. 327) § 1. Przyjąć „Strategię Rozwoju Gminy Dąbrowa Biskupia na lata 2007-2013” stanowiącą załącznik do niniejszej uchwały. § 2. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Strategia Rozwoju Gminy Dąbrowa Biskupia jest ważnym dokumentem planistycznym gminy, który dzięki sformułowaniu celu nadrzędnego oraz celów strategicznych służących jego osiągnięciu odpowiada na pytania związane z rozwojem gospodarczym gminy. Dzięki uszczegółowieniu celów strategicznych celami operacyjnymi gmina wie, jakie inwestycje należy zaplanować, kiedy rozpocząć ich wykonywanie, czy jest w stanie je zrealizować oraz skąd zdobyć potrzebne fundusze. Słowem – dzięki Strategii istnieje możliwość analizy mocnych i słabych stron oraz dostrzeżenia wewnętrznych i zewnętrznych szans rozwoju gminy. Rozwój gospodarczy gminy jest priorytetem- bez niego realizacja celu nadrzędnego byłaby niemożliwa . Dzięki rozwojowi gminy można wyeliminować większość problemów społecznych (bezrobocie, ubóstwo, przestępczość itp.). Ożywienie gospodarcze w Polsce , możliwości i korzyści płynące z integracji ze Wspólnotą Europejską , wykorzystanie funduszy strukturalnych stwarzają szanse realizacji większości projektów, na które sama gmina nie jest w stanie sobie pozwolić. STRATEGIA ROZWOJU GMINY DĄBROWA BISKUPIA POWIAT INOWROCŁAWSKI WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE 2007-2013 SPIS TREŚCI Cel i zakres opracowania strategii............................................................................................ 3 Część I. Otoczenie społeczno-gospodarcze gminy Dąbrowa Biskupia.................................... 4 1. Ogólna charakterystyka gminy Dąbrowa Biskupia. 4 2. Położenie Gminy Dąbrowa Biskupia 5 3. Infrastruktura techniczna 6 3.1. Komunikacja 6 3.2. Gospodarka wodno-ściekowa 8 3.3. Gospodarka odpadami 8 3.4. Gospodarka energetyczna 9 3.5. Obiekty zabytkowe i pomniki przyrody 9 3.6. Gospodarka 11 3.7. Walory turystyczne 14 4. Ludność 15 4.1. Liczba ludności 15 4.2. Struktura wiekowa 16 4.2. Wykształcenie 17 4.3. Bezrobocie 18 4.4. Szkolnictwo 19 4.5. Zdrowie 20 4.6. Opieka społeczna 21 4.7. Kultura i sport 22 Część II. Analiza SWOT.........................................................................................................24 Część III. Misja, cele strategiczne i operacyjne......................................................................29 Cel i zakres opracowania strategii. Wieloletnie planowanie i etapowanie poszczególnych zamierzeń, wyznaczanie celów strategicznych pozwala stworzyć spójną wizję rozwoju, którą można zrealizować dzięki analizie stanu obecnego, tzn. poprzez dostrzeżenie szans i zagrożeń, minimalizację wpływu czynników zewnętrznych i wewnętrznych oraz maksymalne wykorzystanie wszystkich walorów, mocnych stron i możliwości. Strategia Rozwoju jest bardzo ważnym dokumentem planistycznym, wskazującym kierunki rozwoju wspólnoty samorządowej. Opracowana Strategia Rozwoju gminy Dąbrowa Biskupia formułuje misję i cele strategiczne służące jej realizacji. Strategia Rozwoju gminy składa się z trzech części: Część I - zawarto w niej wyniki analiz najważniejszych obszarów życia gminy, opisano te obszary życia gminy, które mają największy wpływ na sytuację jej mieszkańców. Część II - określono w niej kluczowe problemy rozwoju gminy i zawarto tematyczne analizy SWOT, na podstawie których określono założenia strategii w postaci celów strategicznych i operacyjnych. Część III - zamieszczono w niej program działania zmierzający do osiągnięcia wyznaczonych celów rozwoju (wizja gminy). Cele zostały wyznaczone w oparciu o wnioski wypływające z analizy SWOT oraz potrzeby społeczności gminy. Część I. Otoczenie społeczno-gospodarcze gminy Dąbrowa Biskupia 1. Ogólna charakterystyka gminy Dąbrowa Biskupia. Gmina Dąbrowa Biskupia położona jest nad Kanałem Parchańskim, w zachodniej części powiatu inowrocławskiego, w województwie kujawsko-pomorskim. Obejmuje obszar równiny północnych Kujaw o powierzchni ok. 147 km2. Liczba ludności wynosi obecnie 5304 osób. Na obszarze gminy utworzono 20 sołectw (Radojewice, Pieranie, Konary, Nowy Dwór, Przybysław, Dąbrowa Biskupia, Chróstowo, Chlewiska, Mleczkowo, Wola Stanomińska, Stanomin, Brudnia, Ośniszczewo, Ośniszczewko, Wonorze, Zagajewice, Zagajewiczki, Modliborzyce, Parchanie i Parchanki), łączna liczba miejscowości o charakterze wiejskim wynosi 28, z których Dąbrowa Biskupia jest największa i liczy ponad 600 mieszkańców. Gmina jest typowo rolniczym obszarem, gospodarstwa zajmują powierzchnię 10774 ha gruntów o glebie głównie średniej i słabej jakości. Średnia powierzchnia gospodarstwa indywidualnego to 10,8 ha, wg danych statystycznych w gminie jest ponad 859 gospodarstw indywidualnych. Rozwijaną specjalizacją jest warzywnictwo. Położenie gminy przy drodze nr 252 Inowrocław – Piotrków Kujawski i przy drodze nr 246 Dąbrowa Biskupia – Paterek, z dala od szlaków kolejowych i dużych miast, nie przyczynia się do rozwoju zakładów usługowych i produkcyjnych. Do większych zakładów zlokalizowanych na tym terenie należą Zakłady Mięsne „Viando” w Radojewicach, Fabryka Maszyn Rolniczych w Dąbrowie Biskupiej oraz Mieszalnia Pasz „Sobrol” w Ośniszczewie. Wszystkie miejscowości wchodzące w skład gminy posiadają sieć wodociągową i telefoniczną, a część z nich – kanalizacyjną. Opiekę zdrowotną sprawują trzy Ośrodki Zdrowia, natomiast w Parchaniu, w dworku z 1933 roku, znajduje się Dom Pomocy Społecznej. Sieć drogowa jest dobrze rozwinięta i obejmuje drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne. Organem stanowiącym i kontrolnym w gminie jest Rada Gminy, w skład której wchodzi 15 radnych. Do wykonywania swoich zadań Rada posiada cztery Komisje:  Komisja Rozwoju Wsi i Rolnictwa, Budżetu, Finansów i Planowania,  Komisja ds. Samorządu, Ochrony Środowiska i Bezpieczeństwa Publicznego,  Komisja Oświaty, Kultury i Wychowania, Zdrowia, Sportu i Rekreacji,  Komisja Rewizyjna. Organem wykonawczym jest Wójt Gminy. Wójt wykonuje zadania przy pomocy Referatów:  Referatu Finansowego,  Referatu Budownictwa, Gospodarki Przestrzennej, Komunalnej, Rolnictwa i Ochrony Środowiska,  Referatu Organizacyjnego i Spraw Obywatelskich. 2. Położenie Gminy Dąbrowa Biskupia Gmina Dąbrowa Biskupia od wschodu graniczy z gminą Zakrzewo, od południa z gminą Kruszwica, od zachodu z gminą Inowrocław, a od północy z gminą Gniewkowo. Jest jedną z najmniejszych gmin w województwie kujawsko – pomorskim. Wskaźnik gęstości zaludnienia wynosi 36 osób na 1 km2. 3. Infrastruktura techniczna 3.1. Komunikacja Przez teren gminy Dąbrowa Biskupia przebiegają dwie drogi wojewódzkie: droga Nr 252 Inowrocław – Piotrków Kujawski, stanowiąca odcinek szlaku komunikacyjnego do Włocławka oraz droga Nr 246 Paterek - Dąbrowa Biskupia, liczne drogi powiatowe i gminne. Na terenie gminy jest 28 kilometrów dróg wojewódzkich, 56 km powiatowych i 37 km dróg gminnych. Pozostałe to drogi: śródpolne, dojazdowe do osiedli mieszkaniowych, pól czy lasów. Stanowią one kategorię dróg wewnętrznych. Na terenie gminy Dąbrowa Biskupia na system komunikacji publicznej składa się: komunikacja autobusowa PKS oraz linie autobusowe Przedsiębiorstwa Transportowego Tomasza Sternala z Rojewa („busy” posiadające stałe linie). Docierają one do 24 miejscowości na terenie gminy. W stopniu dobrym zapewniają dowozy pasażerów z terenu gminy, głównie w kierunku Inowrocławia. Drogi wojewódzkie Lp. Nr Drogi Nazwa Drogi Długość odcinka (m) 1 246 Paterek – Dąbrowa Biskupia 11000 2 252 Inowrocław – Piotrków Kujawski 17000 Drogi powiatowe Lp. Nr Drogi Nazwa Drogi Rodzaj nawierzchni Długość odcinka (m) 1 632 Ośniszczewko - granica gminy twarda 2433 2 633 Murzynko - Wonorze twarda 3359 3 634 Zagajewice - Ośniszczewko twarda 2200 4 635 Lipie - Modliborzyce twarda 1468 5 637 Słońsko - Gąski twarda 250 6 638 Szadłowice - Parchanie twarda 1717 7 639 Parchanie - Gąski twarda 3175 8 644 Modliborzyce - Pieranie gruntowa 6581 (2196 twarda) 9 645 Ośniszczewko - Stanomin twarda 4320 10 646 Stanomin – Dąbrowa Biskupia twarda 6488 11 647 Jacewo - Ośniszczewko twarda 8438 12 673 Pieranie - Papros twarda 3889 13 674 Dziewa - Konary twarda 1889 14 675 Bąkowo – Chróstowo twarda 7397 15 676 Dąbrowa Biskupia - Przybysław twarda 2339 Drogi gminne Lp. Nr Drogi Nazwa Drogi Rodzaj nawierzchni Długość odcinka (m) 1 G-0001 - 0407022 Parchanie – Szpital gruntowa 1250 2 G-0002 - 0407022 Radojewice - Niemojewo tłuczniowa 2800 3 G-0003 - 0407022 Modliborzyce - Brudnia bitumiczna 4000 4 G-0004 - 0407022 Mleczkowo - Wilkostowo tłuczniowa 1380 5 G-0005 - 0407022 Mleczkowo – Zduny gruntowa 990 6 G-0006 - 0407022 Chlewiska - Straszewo bitumiczna 2780 7 G-0007 - 0407022 Dąbrowa Biskupia – Rejna bitumiczno - gruntowa 5725 (1335 bit.) 8 G-0008 - 0407022 Konary – Dziewa bitumiczna 980 9 G-0009 - 0407022 Radojewice Kolonia II bitumiczna/ tłuczniowa 2120 (680 bit.) 10 G-0010 - 0407022 Radojewice – Kolonia I bitumiczno - tłuczniowa 2120 (1650 bit.) 11 G-0011 - 0407022 Chróstowo wieś bitumiczno - żużlowa 1400 ( 400 bit.) 12 G-0012 - 0407022 Chlewiska - Walentynowo bitumiczna 2610 13 G-0013 - 0407022 Zagajewiczki wieś tłuczniowo - żużlowa 2380 (510 tłuczeń) 14 G-0014 - 0407022 Ośniszczewo - Żyrosławice bitumiczna 1070 15 G-0015 - 0407022 Ośniszczewo - Opoczki bitumiczna 1710 16 G-0016 - 0407022 Wola Stanomińska - Zduny gruntowa 980 17 G-0017 - 0407022 Bąkowo - Głojkowo tłuczniowa 1360 18 G-0018 - 0407022 Drogi osiedlowe gruntowe 680 3.2. Gospodarka wodno-ściekowa Wszystkie miejscowości w gminie Dąbrowa Biskupia posiadają sieć wodociągową, a woda dla celów socjalno-bytowych i gospodarczych uzdatniana jest w dwóch Stacjach Uzdatniania Wody. Gmina Dąbrowa Biskupia jako jedna z nielicznych gmin wiejskich zbudowała stosunkowo dużą sieć kanalizacyjną. Na nieskanalizowanych terenach planuje się budowę oczyszczalni przydomowych. Gminna oczyszczalnia w Dąbrowie Biskupiej jest oczyszczalnią mechaniczno-biologiczną o maksymalnej przepustowości dobowej 332,1 m³/d (istnieje możliwość rozbudowy). Do oczyszczalni doprowadzone są kolektory ze wszystkich skanalizowanych wsi, kanał odcieków ze składowiska odpadów komunalnych, dowożone są ścieki z osadników wybieralnych. Tabela 1.Sieć wodociągowa i kanalizacyjna gminy Dąbrowa Biskupia (dane GUS) Rok Sieć rozdzielcza [km] Połączenia do budynków mieszkalnych Zużycie wody w gospodarstwach Wodocią-gowa Kanaliza-cyjna Wodocią-gowe Kanaliza-cyjne W dam3 Na 1 mieszkań-ca [m3] 2002 149,6 37,6 1038 281 242 45,9 2004 150 37,6 1058 281 252 39,4 3.3. Gospodarka odpadami Odpady stałe z terenu gminy są zbierane i dostarczania na Gminne Składowisko Odpadów w miejscowości Stanomin. Składowisko posiada jedną eksploatowaną kwaterę składowania odpadów i jest zaopatrzone w system zbierania powstających odcieków za pomocą drenażu. Brak jest instalacji do odprowadzania gazu składowiskowego. Gminne Składowisko Odpadów w Stanominie jest otoczone pasem zieleni. 3.4. Gospodarka energetyczna Gmina nie jest zgazyfikowana, a system ogrzewania oparty jest głównie na tradycyjnych technologiach węglowych. Ogrzewanie węglowe jest sukcesywnie zastępowane ogrzewaniem olejowym. Opracowany jest natomiast plan gazyfikacji, jednak inwestycja ta może zostać rozpoczęta dopiero po wcześniejszym doprowadzeniu gazu średniego ciśnienia do miejscowości Zakrzewo. 3.5. Obiekty zabytkowe i pomniki przyrody Na terenie gminy zachowało się wiele zabytków kultury polskiej, być może nie tak okazałych jak w niektórych miastach Polski, ale na pewno równie pięknych. Tabela 2. Zabytki gminy Dąbrowa Biskupia Miejscowość Zabytek Bąkowo Zespół folwarczny z XIX w. Brudnia Kościół św. Michała Anioła z 1925 r. Chlewiska Kościół pw. Św. Trójcy z 1910 r. Zespół folwarczny z XIX w. Dąbrowa Biskupia Zbór ewangelicki z 1872 r. Dziewa Zespół folwarczny z XIX w. Konary Dwór z XIX w. Modliborzyce Dwór z XIX w. Parchanie Kościół Św. Wojciecha z XIX w. Zespół folwarczny z XIX w. Pieczyska Zespół folwarczny z XIX w. Pieranie Kościół pw Św. Mikołaja Radojewice Sobiesiernie Zagajewice, Zagajewiczki, Wola Stanomińska Zespół folwarczny z XIX w. Rys.1. Kościół pod wezwaniem św. Wojciecha w Parchaniu Rys.2. Kościół św. Mikołaja w Pieraniu Rys. 3. Kościół pod wezwaniem św. Trójcy w Chlewiskach Tabela 3. Pomniki przyrody gminy Dąbrowa Biskupia Miejscowość Pomniki żywej przyrody Obwód drzewa Radojewice Dąb „Łokietka” 668 cm Rejna Dęby szypułkowe 350 cm i 317 cm Dziewa Dąb szypułkowy 375 cm Głojkowo Dęby szypułkowe 415 cm i 390 cm Sobiesiernie Wiąz Topola szara 355 cm 357 cm Zagajewice Dęby szypułkowe Kasztanowiec Wiąz 367 cm i 324 cm 380 cm 365 cm 3.6. Gospodarka Rolnictwo Gmina Dąbrowa Biskupia jest gminą o charakterze rolniczym. Dominuje rolnictwo indywidualne ukierunkowane głównie na zaopatrzenie zakładów warzywno-owocowych i produkcję buraka cukrowego. Najwięcej w gminie jest gospodarstw do 1 hektara. Tabela 4. Liczba i powierzchnia gospodarstw indywidualnych (Dane GUS – Powszechny Spis Rolny 2002 r.) Grupy obszarowe użytków rolnych Liczba gospodarstw indywidualnych Ogółem 779 do 1 ha 209 od 1 do 2 ha 86 od 2 do 5 ha 76 od 5 do 7 ha 42 od 7 do 10 ha 80 od 10 do 15 ha 105 od 15 do 20 ha 68 od 20 do 50 ha 91 od 50 do 100 ha 18 pow. 100 ha 4 W strukturze zasiewów dominują zboża: pszenica, żyto, jęczmień, pszenżyto, mieszanki zbożowe; kukurydza; buraki cukrowe; ziemniaki; rośliny okopowe pastewne; warzywa gruntowe i truskawki. Hodowana jest głównie trzoda chlewna i bydło. Jest to konsekwencją struktury zasiewów (zboża) oraz udziału użytków zielonych w ogólnej ilości użytków rolnych. Pozarolnicza działalność gospodarcza Na terenie gminy działa kilka większych zakładów przemysłowych związanych z sektorem rolnym, do największych zaliczane są: Zakłady Mięsne „Viando" w Radojewicach, Fabryka Maszyn Rolniczych „Agrometr - Kujawy" w Dąbrowie Biskupiej, Mieszalnia Pasz „Sobrol" w Ośniszczewie, tartak w Modliborzycach. W miejscowości Chlewiska oraz w Dąbrowie Biskupiej działają stacje paliw. Kilka mniejszych podmiotów gospodarczych zajmuje się działalnością produkcyjno – usługową oraz produkcją roślinną i zwierzęcą. Położenie gminy Dąbrowa Biskupia pośrodku trójkąta Inowrocław - Toruń - Włocławek jak również w sąsiedztwie znaczących ośrodków gospodarczych: Gniewkowo, Kruszwica, Inowrocław - nie pozostaje bez znaczenia dla lokalizacji inwestycji. Ponadto istotnym czynnikiem umożliwiającym sprawną realizację przedsięwzięć gospodarczych jest niezły stan lokalnej infrastruktury oraz zaplecze organizacyjne i formalno-prawne. Liczba podmiotów prowadzących działalność gospodarczą (dane UG z 2007 r.) przedstawia się w gminie następująco:  Handel – 46,  Przedsiębiorstwa wielobranżowe – 19,  Usługi rolnicze i leśne – 59,  Budownictwo i obsługa budownictwa – 23,  Transport – 19,  Przetwórstwo – 5,  Elektromechanika – 7,  Skup złomu – 5,  Elektrownie wiatrowe – 3,  Stolarstwo, ślusarstwo, tapicerstwo, krawiectwo, kominiarstwo, fryzjerstwo i pokrewne – 11,  Usługi weterynaryjne – 2,  Usługi marketingowe, reklamowe, podatkowe i pokrewne – 8,  Pozostałe – usługi – 23. Tabela 5. Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze regon w 2004 r. (stan na dzień 31.12.2004) Powiat/Gminy Ogółem Sektor Z liczby ogółem publiczny prywatny Spółki handlowe Spółki cywilne Spółdzie-lnie Fundacje, stowarzy-szenia i organiza-cje społeczne Osoby fizyczne prowa-dzące działalność gospodar-czą Razem W tym z udziałem kapitału zagrani-cznego Powiat inowrocła-wski 12540 483 12057 472 69 807 69 183 10192 Gmina miejska Inowrocław 6710 260 6450 275 24 494 21 82 5427 Gminy miejsko-wiejskie Gniewko-wo 794 28 766 34 13 52 6 12 643 Janikowo 1086 62 1024 34 5 49 5 11 886 Kruszwica 1373 67 1306 33 5 62 10 22 1119 Pakość 719 16 703 33 12 49 7 9 591 Gminy wiejskie Dąbrowa Biskupia 325 10 315 4 - 19 2 5 273 Inowrocław 755 15 740 39 8 51 8 28 595 Rojewo 232 9 223 5 - 7 4 6 193 Złotniki Kujawskie 546 16 530 15 2 24 6 8 465 3.7. Walory turystyczne Na terenie gminy istnieją dwa rezerwaty przyrody „Rejna" i „Balczewo". Rezerwat w Rejnie jest rezerwatem leśno-stepowym, utworzono go w 1962 roku, zajmuje obszar o pow. 5,8 ha boru sosnowego. Na jego terenie występuje wiśnia karłowata zwana popularnie wisienką stepową. Rezerwat „Balczewo" ma 24,4 ha powierzchni, utworzony został w 1963 r. Rezerwat jest położony w południowo-wschodniej części kompleksu leśnego Rejna-Balczewo, usytuowanego na Nizinie Kujawskiej między dąbrową Biskupią a Inowrocławiem. Powierzchnię rezerwatu stanowi powierzchnia leśna - 1,0 ha oraz powierzchnia nieleśna tzw. nieużytki 23,4 ha (w całości bagna). Rezerwat ten został utworzony z myślą o ochronie naturalnych miejsc lęgowych i żerowisk ptaków błotnych i wodnych. W kompleksie Leśnictwa Rejna i Balczewo w części zachodniej lasów, funkcjonuje także ścieżka turystyczna z odpowiednią infrastrukturą - ławkami, wiatami i koszami na śmieci. Miejsce to odwiedzane jest najczęściej przez mieszkańców pobliskiego Inowrocławia. Poza tym, do niedawna zaniedbane parki dworskie powoli odzyskują - za sprawą nowych właścicieli - swoją dawną świetność. Dużym atutem jest położenie w niedużej odległości od Jeziora Gopło, znajdującego się w gminie Kruszwica i przynależność do Związku Gminy Zlewni Jeziora Gopła. Na terenie gminy Dąbrowa Biskupia na dzień dzisiejszy nie istnieją warunki do uprawiania turystyki (brak bazy hotelowej, domków letniskowych i pól namiotowych, gospodarstw agroturystycznych). 4. Ludność 4.1. Liczba ludności Tabela 6. Liczba ludności w poszczególnych miejscowościach (dane UG na dzień 31.12.2006 r.) Lp. Miejscowość Liczba ludności 1 Dąbrowa Biskupia 611 2 Parchanie 362 3 Radojewice 338 4 Przybysław 316 5 Modliborzyce 283 6 Wonorze 279 7 Bąkowo 205 8 Sobiesiernie 229 9 Chróstowo 218 10 Ośniszczewo 244 11 Stanomin 217 12 Brudnia 187 13 Chlewiska 162 14 Pieranie 176 15 Parchanki 167 16 Mleczkowo 166 17 Walentynowo 171 18 Konary 146 19 Wola Stanomińska 139 20 Ośniszczewko 104 21 Zagajewice 121 22 Nowy Dwór 117 23 Rejna 104 24 Zagajewiczki 84 25 Dziewa 57 26 Niemojewo 35 27 Pieczyska 42 28 Głojkowo 24 Razem 5304 Tabela 7. Powierzchnia i ludność gminy Dąbrowy Biskupiej (dane GUS) Rok Powierzchnia [km2] Ludność Zaludnienie na 1 km2 Kobiety/100 mężczyzn Ogółem Mężczyźni Kobiety 2002 147,4 5306 2660 2646 36 99 2004 147 5254 2632 2622 36 100 2005 147 5207 2611 2596 35 99 2006 147 5304 2631 2673 36 102 4.2. Struktura wiekowa Tabela 8. Struktura wiekowa ludności w gminie Dąbrowa Biskupia (dane UG na dzień 31.12.2006 r.) Przedziały wiekowe Mężczyźni Kobiety Ogółem 0-6 213 216 429 7-18 447 426 873 19-65 1744 - 1744 19-60 - 1568 1568 Powyżej 65 227 - 227 Powyżej 60 - 463 463 Razem 2631 2673 5304 Tabela 9. Struktura wiekowa ludności na przestrzeni lat Rok Ogółem W wieku Ludność w wieku nieprodukcyjnym w przeliczeniu na 100 osób w wieku produkcyjnym Przed-produkcyjnym Produkcyjnym Po- produkcyjnym Razem W tym kobiety Razem W tym kobiety Razem W tym kobiety 2002 5306 1342 - 3198 - 766 - 65,9 2004 5254 1232 589 3267 1532 755 501 61 2006 5304 1302 642 3312 1568 690 463 60,1 4.2. Wykształcenie Ważnym wskaźnikiem charakteryzującym poziom rozwoju gminy jest struktura wykształcenia mieszkańców. Dane odnośnie wykształcenia mieszkańców pochodzą z Narodowego Spisu Powszechnego 2002 r. Tabela 10. Ludność gminy wg poziomu wykształcenia (dane GUS na 20.05.2002 r.) Ogółem Mężczyźni/ Kobiety Wykształcenie Wyższe Policealne i średnie zawodowe Średnie ogólno-kształcące Zasadnicze zawodowe Pod-stawowe Niepełne podst. i bez podst. Nieusta-lono 5273 2630/2643 115 711 116 1387 1817 220 9 4.3. Bezrobocie Bezrobocie jest jednym z głównych problemów społecznych występujących w całej Polsce. Według najświeższych danych GUS z końca stycznia 2007 r., liczba bezrobotnych w powiecie inowrocławskim wynosi 18,7 tysięcy, a stopa bezrobocia – 26,9 %. Stan bezrobocia w gminie Dąbrowa Biskupia obejmuje szeroki krąg społeczny. Dane Powiatowego Urzędu Pracy wykazały na koniec 2005 roku, że wśród bezrobotnych zarejestrowanych dominują osoby z wykształceniem zawodowym (266 osób) i gimnazjalnym (235). Pozostali bezrobotni to osoby z wykształceniem policealnym (116), ogólnym (28) oraz wyższym (16). Porównując te dane z danymi z 2004 r. przedstawionymi poniżej, a także z danymi z 2002 r. wynika, iż bezrobocie w gminie utrzymuje się mniej więcej na takim samym wysokim poziomie. Gmina Dąbrowa Biskupia nie leży w bezpośrednim sąsiedztwie dużych ośrodków o charakterze miejskim, oferujących rynek zbytu i miejsca pracy, co znacznie utrudnia prowadzenie działalności usługowej i często uniemożliwia znalezienie pracy. Według stanu na dzień 31.05.2004 roku (dane GUS) bezrobocie w powiecie inowrocławskim przedstawia się następująco: Tabela 11. Bezrobotni w powiecie inowrocławskim Miasto/Gmina Liczba bezrobotnych ogółem W tym kobiety M. Inowrocław 9.263 5.144 M. Kruszwica 1.238 744 M. Janikowo 1.064 688 M. Pakość 906 497 M. Gniewkowo 869 424 G. Inowrocław 1.373 728 G. Kruszwica 1.423 781 G. Janikowo 488 274 G. Pakość 487 274 G. Gniewkowo 914 476 G. Złotniki Kujawskie 1.092 538 G. Rojewo 537 276 G. Dąbrowa Biskupia 636 319 Dla porównania, liczba osób niepracujących w gminie Dąbrowa Biskupia w roku 2002 wynosiła 644, w tym 322 kobiety. Tabela 12. Liczba osób pracujących (dane GUS 31.XII.2005) Powiat/Gmina Ogółem Z liczby ogółem Męż- czyźni Kobiety Sektor publiczny Sektor prywatny Sektor produkcyjny Sektor usługowy Powiat inowrocławski 31726 17376 14350 14488 17238 15354 16372 Gmina miejska-Inowrocław 18055 9405 8650 9579 8476 6851 11204 Gminy miejsko-wiejskie Gniewkowo 3156 1513 1643 671 2485 2320 836 Janikowo 3069 2071 998 1435 1634 2018 1051 Kruszwica 3170 1944 1226 1306 1864 1870 1300 Pakość 1401 687 714 411 990 584 817 Gminy wiejskie Dąbrowa Biskupia 623 360 263 193 430 398 225 Inowrocław 1083 696 387 336 747 701 382 Rojewo 360 218 142 130 230 161 199 Złotniki Kujawskie 809 482 327 427 382 451 358 4.4. Szkolnictwo Na terenie gminy Dąbrowa Biskupia funkcjonują następujące placówki szkolne:  Zespół Szkół: Szkoła Podstawowa i Gimnazjum w Dąbrowie Biskupiej – zatrudniający 30 nauczycieli;  Szkoła Podstawowa w Pieraniu – zatrudniająca 11 nauczycieli;  Szkoła Podstawowa w Ośniszczewku – zatrudniająca 12 nauczycieli;  Szkoła Podstawowa w Parchaniu – zatrudniająca 10 nauczycieli. Na terenie gminy nie ma placówek o charakterze ponadgimnazjalnym. Na podkreślenie zasługuje fakt, że we wszystkich szkołach istnieją i funkcjonują sale komputerowe. Tabela 13. Dane dotyczące szkolnictwa na terenie gminy Dąbrowa Biskupia Lp. Wyszczególnienie Ilość 1 Liczba szkół podstawowych 4 2 Liczba oddziałów szkół podstawowych 24 3 Liczba uczniów w szkołach podstawowych 402 4 Liczba gimnazjów 1 5 Liczba uczniów gimnazjum 232 6 Liczba oddziałów gimnazjum 11 7 Razem uczniów 634 8 Przedszkola - 9 Liczba wychowanków w przedszkolach - 10 Liczba oddziałów „0” 4 11 Liczba dzieci w oddziałach przedszkolnych „0” 79 Tabela 14. Średnia liczba dzieci i oddziałów w szkołach podstawowych gminy w latach 2002 – 2006 (dane UG) Rok szkolny Liczba dzieci Liczba oddziałów 2002/2003 479 26 2003/2004 458 25 2004/2005 428 25 2005/2006 404 24 4.5. Zdrowie Na terenie gminy Dąbrowa Biskupia funkcjonuje Zakład Opieki Zdrowotnej, który rozpoczął swoją działalność, zgodnie z Zarządzeniem Wojewody Bydgoskiego, dnia 1 stycznia 1999 roku. Zakład działa w formie Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej. GZOZ prowadzi swoją działalność w trzech wydzielonych jednostkach na terenie gminy:  Przychodnia w Dąbrowie Biskupiej – znajduje się tu poradnia ogólna oraz poradnie specjalistyczne – stomatologiczna i ginekologiczno-położnicza;  Przychodnia w Parchaniu – zatrudnia lekarza ogólnego (pediatrę), pielęgniarkę i położną oraz w poradni stomatologicznej – stomatologa;  Przychodnia w Radojewicach – znajduje się tu poradnia ogólna. Aby zapewnić pełny pakietu usług, GZOZ zawarł szereg umów na wykonanie świadczeń medycznych z innymi zakładami specjalistycznymi w zakresie protetyki, diagnostyki i transportu sanitarnego. 4.6. Opieka społeczna Opiekę w zakresie pomocy społecznej w gminie sprawuje Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Zajmuje się on następującymi problemami społecznymi: bezrobociem, ubóstwem, niepełnosprawnością i długotrwałą chorobą, alkoholizmem i przemocą w rodzinie, przestępczością, opieką nad dzieckiem i rodziną dysfunkcyjną, starzeniem się społeczeństwa, zdrowiem. Zadaniami z tego zakresu zajmują się działy GOPS:  Dział pomocy środowiskowej – do jego zadań należy przeprowadzanie wywiadów środowiskowych, prowadzenie pracy socjalnej, kompletowanie niezbędnej dokumentacji do otrzymania świadczeń, współpraca z instytucjami społecznymi, sporządzanie bilansu potrzeb oraz sprawowanie nadzoru nad prawidłowym wydatkowaniem finansów;  Dział świadczeń rodzinnych – zajmuje się przyjmowaniem wniosków, wydawaniem decyzji, sporządzaniem bilansu potrzeb środków finansowych na realizację zadań. Bezpośrednie wsparcie socjalne udzielane jest najczęściej rodzinom wielodzietnym, znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej, dotkniętym bezrobociem oraz właścicielom gospodarstw rolnych o małej powierzchni i słabej klasie użytkowanych gruntów. Pomoc kierowana jest również do rodzin patologicznych, osób nieporadnych życiowo, ludzi starych czy przewlekle chorych. Częstym zjawiskiem jest występowanie kilku tych zjawisk w jednej rodzinie. Poniżej przedstawiono dane dotyczące najczęstszych powodów przyznawania świadczeń socjalnych mieszkańcom gminy. Tabela 15. Powody trudnej sytuacji życiowej 2004 2005 Ubóstwo 26 50 Bezdomność 2 3 Potrzeba ochrony macierzyństwa 14 44 Bezrobocie 120 139 Niepełnosprawność 16 20 Długotrwała/ciężka choroba 90 111 Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego 28 119 Przemoc w rodzinie 3 1 Alkoholizm 28 25 4.7. Kultura i sport W Zespole Szkół w Dąbrowie Biskupiej funkcjonuje „Izba Kujawska”, w której gromadzone są przedmioty codziennego użytku pochodzące z terenu Kujaw. W przedwojennym budynku szkolnym w Parchaniu znajduje się Izba Pamięci Generała Władysława Sikorskiego bogata w eksponaty, meble, historyczne zdjęcia, fotokopie, obrazy, korespondencję, książki, wiersze. Na terenie gminy działa Gminna Biblioteka Publiczna. Biblioteka na początku swego istnienia należała do powiatu Aleksandrów Kujawski nosząc nazwę Gromadzkiej Biblioteki Publicznej. W roku 1958 nastąpiło przejście z regionu Aleksandrów Kujawski do powiatu inowrocławskiego, a w 1973 roku zmieniono nazwę z Gromadzkiej Biblioteki Publicznej na Gminną Bibliotekę Publiczną. W ramach biblioteki działają obecnie trzy filie biblioteczne: w Pieraniu, Radojewicach i Wonorzu. Atrakcją jest istnienie przedstawicieli folkloru kujawskiego - trzypokoleniowego zespołu ludowego „Radojewiczanie”, który uświetnia nie tylko gminne imprezy, ale również występuje w okolicznych miastach i w całym kraju. Zespół jest laureatem licznych konkursów folklorystycznych również o zasięgu ogólnopolskim. Od kwietnia 2002 roku wydawana jest przez Urząd Gminy lokalna gazeta. W kwartalniku „Dąbrowianin” poruszane są wszystkie sprawy dotyczące mieszkańców gminy, dzięki czemu mogą oni na bieżącą śledzić przebieg miejscowych wydarzeń. W zakresie bazy technicznej służącej uprawianiu sportu można wymienić kompleks rekreacyjno - sportowy w Dąbrowie Biskupiej, na który składa się boisko do piłki nożnej, koszykówki, tenisa i amfiteatr oraz boisko do piłki nożnej w Bąkowie, gdzie działa klub sportowy LZS „Dąb”. Sala gimnastyczna nie jest ogólnodostępna. Odczuwalny jest brak obiektów sportowych i brak kadry w zakresie upowszechniania sportu i rekreacji. Część II. Analiza SWOT Analiza SWOT OŚWIATA I KULTURA MOCNE STRONY SŁABE STRONY 1. Niezaspokojone potrzeby mieszkańców w dziedzinie kultury i edukacji. 2. Istniejąca podstawowa baza materialna w postaci szkół. 3. Kadra szkół chętna do rozwijania działalności oświatowej i kulturalnej (głównie nauczyciele). 4. Działalność zespołu ludowego „Radojewiczanie". 5. Istniejąca Izba Pamięci gen. Władysława Sikorskiego 6. Istniejące w wielu wsiach obiekty świetlicowe. 7. Impreza kulturalna „Śpiewograj". 8. Amfiteatr umożliwiający realizację imprez masowych. 9. Efekty prac nad strategią rozwoju gminy w dziedzinie kultury i oświaty. 10. Działalność Paraprzedszkola. 1. Zbyt mała ilość atrakcji kulturalnych (np. zabytków), służących rozwojowi kultury. 2. Proces zanikania instytucji kultury takich jak wypożyczalnie video; punkty biblioteczne, kluby rolnika, itp. 3. Mniejsza aktywność kulturalna istniejących instytucji (OSP, KGW, harcerstwa itd.). 4. Niekorzystne zjawiska i tendencje demograficzne (niski przyrost naturalny, mała ilość małżeństw, ujemne saldo migracji itp.). 5. Brak inicjatywy wśród mieszkańców. SZANSE ZAGROŻENIA 1. Gospodarka rynkowa. 2. Pozytywne skutki reformy oświatowej. 3. Fundusze zewnętrzne UE itp. 4. Rozwój życia kulturalnego w świetlicach wiejskich (reaktywacja działalności). 5. Integracja społeczności lokalnych dzięki programowi „Leader +”. 1. Konkurencja Inowrocławia i okolicznych gmin w zakresie oferty kulturalnej. 2. Koszty i negatywne skutki reform państwa. Analiza SWOT OCHRONA ZDROWIA, SPORT I REKREACJA MOCNE STRONY SŁABE STRONY 1. Korzystne rozmieszczenie ośrodków zdrowia w gminie. 2. Wiedza i umiejętności kadry w ośrodkach zdrowia. 3. Duża ilość klientów gminnej służby zdrowia. 4. Łatwy dostęp do 3 ośrodków zdrowia. 5. Jeden lekarz mieszkających w ośrodku zdrowia. 6. Nowoczesna sala sportowa. 7. Działalność LZS -u w Bąkowie. 8. Liderzy sportu. 9. Duża motywacja do uprawiania sportu wśród młodzieży. 10. Warunki przyrodnicze do budowy ścieżek zdrowia, tras rowerowych, miejsc na pikniki. 1. Koszt utrzymania odległych od siebie ośrodków zdrowia. 2. Brak dostępu do gminnego RTG. 3. Ograniczona dostępność do poradni stomatologicznej. 4. Niewykorzystana sala sportowa. 5. Tylko jedna sala sportowa. 6. Niski poziom nakładów na sport. 7. Mała liczba liderów sportowych. 8. Brak masowych imprez sportowych. 9. Brak wykwalifikowanej kadry dla rozwijania sportu. 10. Brak wykorzystania sprzyjających warunków przyrodniczych w zakresie rekreacji i sportu. SZANSE ZAGROŻENIA 1. Moda na zdrowy styl życia. 2. Konkurencja w zakresie usług lekarskich. 3. Prywatyzacja zapewniająca dotychczasowy niezbędny poziom usług w zakresie służby zdrowia. 4. Możliwość korzystania z funduszy pomocowych dla „zdrowia" i „sportu". 1. Prawdopodobieństwo niepłacenia składek do Narodowego Funduszu Zdrowia. 2. Brak wystarczającego poziomu usług komunikacyjnych ograniczających dostęp do opieki zdrowotnej i uprawiania sportu. An Analiza SWOT ROLNICTWO MOCNE STRONY SŁABE STRONY 1. Jakość gleb sprzyjająca produkcji rolnej. 2. Duża ilość młodych rolników. 3. Osiąganie wysokiej wydajności rolnictwa w przeciętnych warunkach glebowo-klimatycznych. 4. Istniejące na terenie gminy obiekty magazynowe. 5. Pozytywne przykłady dostosowania się gospodarstw do wymagań rynku (producenci warzyw). 6. Wysoka jakość produktów rolnych („zdrowa żywność"). 1. Brak współpracy pomiędzy rolnikami. 2. Brak rozwoju przedsiębiorczości. 3. Brak przechowalnictwa i przetwórstwa rolnego na terenie gminy. 4. Brak stabilnych rynków zbytu dla produkcji rolnej gminy. 5. Niewystarczający poziom wykształcenia większości rolników. 6. Duża liczba młodych rolników do przekwalifikowania. 7. Duża ilość rolników zmuszonych do dokończenia drogi zawodowej w rolnictwie (do „dotrwania na roli"). 8. Niska towarowość gospodarstw. 9. Warunki klimatyczne („stepowienie"). 10. Zaniedbane urządzenia melioracyjne. 11. Profil kształcenia w szkołach rolniczych. 12. Niewykorzystane obiekty magazynowe. SZANSE ZAGROŻENIA 1. Moda na polską żywność. 2. Fundusze pomocowe UE. 3. Mechanizmy Wspólnej Polityki Rolnej UE jako szansa dla dobrych gospodarstw. 4. Reforma oświaty. 5. Rozwój przedsiębiorczości w przetwórstwie rolnym. 1. Niesprzyjająca rolnictwu polityka państwa. 2. Wykup ziemi przez obcy kapitał. 3. Zbyt duży udział kapitału obcego w zakładach działających na rzecz rolnictwa. 4. Niestabilne warunki na rynku rolnym. 5. Nierówne warunki konkurencji z rolnictwem Unii Europejskiej. 6. Wydatki na reformę oświaty. Analiza SWOT PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ MOCNE STRONY SŁABE STRONY 1. Zaplecze surowcowe dla przetwórstwa rolnego. 2. Dostępna i tania siła robocza. 3. Wydzielone tereny pod inwestycje (handel i usługi). 4. Istniejące obiekty do wykorzystania. 5. Infrastruktura techniczna – telefony, wodociągi, drogi, kanalizacja. 6. Niewykorzystane możliwości oczyszczania ścieków. 7. Położenie przy trasie Inowrocław – autostrada Północ-Południe 8. Czyste środowisko naturalne. 9. Tereny zalesione dogodne do rekreacji. 1. Oddalenie od głównych rynków w regionie. 2. Brak dużych zakładów przyciągających innych inwestorów. 3. Niska ranga dróg przechodzących przez gminę. 4. Brak tradycji w zakresie rozwijania przedsiębiorczości. 5. Niewystarczające wykształcenie mieszkańców w zakresie prowadzenia własnego biznesu. SZANSE ZAGROŻENIA 1. Wykorzystanie funduszy pomocowych. 2. Transformacja gospodarcza. 1. Zły system fiskalny. 2. Brak stabilności na rynku. 3. Częste zmiany przepisów. Analiza SWOT INFRASTRUKTURA TECHNICZNA I OCHRONA ŚRODOWISKA MOCNE STRONY SŁABE STRONY 1. Zwodociągowanie gminy prawie w 100 %. 2. Istniejące składowisko odpadów z przewidywanym terminem eksploatacji do 2012 roku. 3. Oczyszczalnia ścieków posiadająca wolne moce przerobowe. 4. Program gazyfikacji gminy, wyznaczona lokalizacja stacji redukcyjnej. 5. Zwarta zabudowa wsi pozwalająca na wykonywanie inwestycji komunalnych przy stosunkowo niskich kosztach. 6. Nie zdegradowane środowisko naturalne. 7. System segregacji odpadów. 8. Duży obszar lasów – ok. 3 tyś. ha 1. Braki w budżecie gminy – brak możliwości inwestowania w infrastrukturę techniczną. 2. Brak perspektyw, w najbliższej przyszłości, dla podłączenia terenu gminy do stacji redukcyjnej gazu. 3. Nieuregulowany system wylewania gnojowicy z byłych PGR-ów i odbioru ścieków z osiedli mieszkaniowych. 4. Brak dbałości mieszkańców o drogi. 5. Zbyt nisko rozwinięta edukacja ekologiczna wśród mieszkańców. 6. Brak infrastruktury dla wypoczynku i rozwijania turystyki. SZANSE ZAGROŻENIA 1. Potencjalna możliwość połączenia potrzeb zakładów przetwórczych w zakresie utylizacji ścieków z wolnymi mocami przerobowymi oczyszczalni ścieków. 2. Rosnące potrzeby społeczne w zakresie turystyki i spędzania wolnego czasu. 3. Możliwość skorzystania z funduszy strukturalnych. 4. Przepisy ochrony środowiska obowiązujące w UE pozwalające na lepsze egzekwowanie zasad ochrony środowiska naturalnego. 1. Przepisy w zakresie ochrony środowiska obowiązujące w UE wymuszające prowadzenie kosztownych inwestycji. 2. Reformy Państwa, pochłaniające wolne środki gminy. Część III. Misja, cele strategiczne i operacyjne MISJA Skutecznie zaspokajać potrzeby mieszkańców i zwiększać konkurencyjność gminy z uwzględnieniem zasad racjonalnego wykorzystania środowiska naturalnego. Główną przesłanką wizji rozwoju gminy jest kreowanie warunków do rozwoju gospodarczego w gminie i stworzenie mieszkańcom możliwości skutecznego znajdowania pracy poza jej granicami. W zakresie możliwości uzyskiwania zatrudnienia przez mieszkańców gminy, w szczególności przez młodzież, konieczne jest zapewnienie dostępu do edukacji i kultury na wysokim poziomie, określonym współczesnymi warunkami rozwoju cywilizacji. Czynnikami determinującymi kierunek ekonomicznego rozwoju gminy Dąbrowa Biskupia są przede wszystkim czynniki określające położenie gminy w przestrzeni Regionu Kujawsko-Pomorskiego i jej dotychczasowy profil gospodarczy. Rolnictwo gminy, skutecznie wykorzystujące zasoby dobrej ziemi uprawnej i tradycje rolnicze, stanowi jeden z wyznaczników rozwoju. Dobre warunki do świadczenia usług agroturystycznych lub turystycznych wytyczają ten kierunek jako źródło rozwoju gospodarczego o znaczącej skali. Dotyczy to rejonów gminy, gdzie rolnictwo nie ma zbyt dobrych warunków do rozwoju. Specyficzne położenie gminy pośrodku osi obszaru Inowrocław, Toruń i Włocławek z bezpośrednim dostępem do drogi Gniewkowo - Złotniki Kujawskie - Bydgoszcz, pozwala myśleć o wykorzystaniu tego czynnika dla zróżnicowania bazy gospodarczej gminy. Jednakże to położenie jest znacznie gorsze od lokalizacji gmin leżących w bezpośrednim sąsiedztwie dużego rynku Bydgoszczy czy nawet Inowrocławia. W związku z tym nie należy się raczej spodziewać inwestycji mających charakter usługowo-produkcyjny bezpośrednio związany z tymi miastami. Potencjalne inwestycje mogą wynikać z chęci zdyskontowania dwóch czynników: • potencjału towarowego rolnictwa gminy Dąbrowa Biskupia oraz gmin okolicznych i dotyczyć przetwórstwa rolnego, • podjęcia działalności o pewnej uciążliwości dla otoczenia, jednak nie szkodliwej dla środowiska naturalnego. Czynnikiem, który może pomóc w uzyskaniu znaczących inwestycji zewnętrznych, jest stosunkowo tania siła robocza na miejscu i stosunkowa bliskość dużych miast posiadających zasoby w postaci wysokokwalifikowanych kadr zarządzających. Biorąc pod uwagę powyższe założono, że rozwój gospodarczy powinien bazować na własnym potencjale gminy, z możliwością pozyskania inwestorów zewnętrznych. Oznacza to koncentrowanie się na: • stworzeniu warunków dla wyzwolenia inicjatywy rolników w celu przetworzenia wytworów własnej produkcji rolnej i korzystnego ulokowania ich na rynkach krajowych lub zagranicznych, • tworzeniu warunków dla rozwoju przedsiębiorczości mieszkańców, • stworzeniu gminnej strefy inwestowania atrakcyjnej dla firm działających w otoczeniu gminy. Takie kierunki działań pozwalają przewidywać pozytywne zmiany w perspektywie kilkunastu lat i nakreślić przyszły obraz gminy w roku 2013. Szkoły zapewniają młodzieży poziom wykształcenia umożliwiający dalsze kształcenie się na wysokim poziomie lub znajdowanie dobrze płatnej stabilnej pracy. W gminie Dąbrowa Biskupia działa dobre gimnazjum. Młodzież po ukończeniu szkół daje sobie radę ze zmianą zawodu zgodnie z potrzebami rynku pracy i potrafi rozpocząć własną działalność gospodarczą. Bezrobocie w gminie jest dość wysokie. Brak wystarczającej liczby miejsc pracy powoduje konieczność dojeżdżania do okolicznych miast. Jednak rozwój przedsiębiorczości mieszkańców spowodował, że proces migracji powodujący wyludnianie się gminy i „starzenie się" jej mieszkańców został zahamowany. Warunki życia w gminie nie odbiegają poziomem od warunków życia w mieście, a pod pewnymi względami je przewyższają (walory „wiejskości"). Wspierana przez gminę komunikacja z Inowrocławiem zapewnia łatwy dostęp do instytucji kultury i oświaty. Życie gospodarcze w gminie ma charakter zróżnicowany. Dominuje produkcja rolna. Wysokowydajne rolnictwo, oparte na specjalistycznych gospodarstwach, czerpie dodatkowe dochody z wstępnego przetwarzania produktów rolnych. W gminie istnieje kilka stosunkowo dużych firm, które rozwinęły się w oparciu o przedsiębiorczość mieszkańców i powstały w wyniku działań inwestorów z poza gminy. Liczna grupa mieszkańców, zwłaszcza rolników, prowadzi w małej skali usługową działalność gospodarczą wykorzystując specyficzne położenie gminy i zasoby swoich gospodarstw. Realizacji celu nadrzędnego będą służyły cztery cele strategiczne, których uszczegółowieniem będą cele operacyjne. CELE STRATEGICZNE GMINY DĄBROWA BISKUPIA na lata 2007-2013 Cel strategiczny nr 1 Zapewnienie wysokiej jakości usług publicznych świadczonych przez gminę. Cele operacyjne: 1. Opracowanie i wdrożenie systemu obsługi interesantów z uwzględnieniem standardów europejskich. 2. Wdrożenie w gminie metod zarządzania jakością. 3. Poprawa estetyki gminy. 4. Zapewnienie i dostarczenie wysokiej jakości usług komunalnych. 5. Poprawa warunków życia mieszkańców gminy w zakresie komunikacji. 6. Zapewnienie skutecznej i łatwo dostępnej ochrony zdrowia. Cel strategiczny nr 2 Wzrost konkurencyjności gospodarczej gminy. Cele operacyjne: 1. Pozyskanie inwestorów. 2. Utrzymanie istniejącego kapitału. 3. Zwiększenie wykorzystania dostępu środków finansowych spoza budżetu gminy. 4. Rozwijanie specjalistycznej produkcji rolnej. 5. Zwiększenie dostępu do rynków zbytu. 6. Rozwijanie przedsiębiorczości wśród rolników jako sposobu uzyskiwania przez nich dodatkowych dochodów. 7. Budowa i rozwój infrastruktury drogowej. 8. Polityka przestrzenna sprzyjająca lokalizacji działalności gospodarczej. 9. Przygotowanie terenów pod inwestycje na terenie gminy. 10. Przygotowanie technicznych warunków inwestowania w gminie. 11. Przyciągnięcie zewnętrznych inwestorów z branży przetwórstwa rolnego i leśnego. 12. Dostarczenie wiedzy o zasadach prowadzenia działalności gospodarczej. 13. Udzielenie wsparcia przedsiębiorcom w początkowym okresie działania. 14. Opracowanie polityki promocji gminy. 15. Stworzenie ram organizacyjnych do współpracy zagranicznej i pozyskiwanie środków zewnętrznych na ten cel. Cel strategiczny nr 3 Integracja i rozwój społeczności lokalnej. Cele operacyjne: 1. Aktywizacja i partnerstwo mieszkańców. 2. Poprawa bazy lokalowej i wyposażenia wiejskich ośrodków kultury. 3. Wielofunkcyjna szkoła otwarta na środowisko - szkoła jako ośrodek kultury, oświaty i sportu. 4. Szkoła z nowoczesnym wyposażeniem i zapleczem. 5. Rozwój infrastruktury sportowej i rekreacyjnej 6. Stworzenie systemu informacji w gminie. 7. Budowanie lokalnego patriotyzmu. 8. Rozwój społeczeństwa informacyjnego. 9. Stworzenie warunków do rekreacji na terenie gminy. 10. Kształtowanie w społeczeństwie nawyku dbałości o własne zdrowie. 11. Zwiększeniu poziomu wiedzy i dostępu do najnowocześniejszych technologii społeczeństwa i podmiotów gospodarczych. Cel strategiczny nr 4 Poprawa stanu środowiska naturalnego. Cele operacyjne: 1. Modernizacja i rozwój infrastruktury chroniącej środowisko ,wodno-ściekowej oraz gospodarki odpadami. 2. Propagowanie i wspieranie przedsięwzięć związanych z wykorzystaniem źródeł energii odnawialnej. 3. Wspieranie przedsięwzięć w zakresie dostosowania do wymogów ochrony środowiska. 4. Promowanie postaw proekologicznych wśród mieszkańców gminy. Zakończenie Realizacja strategii powinna przyczynić się do osiągnięcia zamierzonego celu nadrzędnego. Będzie ona na bieżąco monitorowana. Monitorowanie umożliwi:  bieżącą ocenę realizacji programów i zadań oraz osiągania celów,  prognozowanie ewentualnych zmian warunków realizacji,  dokonanie bieżących korekt i poprawek,  podjęcie działań zabezpieczających i naprawczych,  informowanie społeczności lokalnej o uzyskanych wynikach. Przedstawiona powyżej Strategia Rozwoju Gminy Dąbrowa Biskupia jest ważnym dokumentem planistycznym gminy, który dzięki sformułowaniu celu nadrzędnego oraz celów strategicznych służących jego osiągnięciu odpowiada na pytania związane z rozwojem gospodarczym gminy. Dzięki uszczegółowieniu celów strategicznych celami operacyjnymi gmina wie, jakie inwestycje należy zaplanować, kiedy rozpocząć ich wykonywanie, czy jest w stanie je zrealizować oraz skąd zdobyć potrzebne fundusze. Słowem – dzięki Strategii istnieje możliwość analizy mocnych i słabych stron oraz dostrzeżenia wewnętrznych i zewnętrznych szans rozwoju gminy. Rozwój gospodarczy gminy jest priorytetem - bez niego realizacja celu nadrzędnego byłaby niemożliwa. Dzięki rozwojowi gminy można wyeliminować większość problemów społecznych (bezrobocie, ubóstwo, przestępczość itp.), z którymi musi sobie radzić władza lokalna. Ożywienie gospodarcze w Polsce, możliwości i korzyści płynące z integracji ze Wspólnotą Europejską, wykorzystanie funduszy strukturalnych stwarzają szanse realizacji większości projektów, na które sama gmina nie jest w stanie sobie pozwolić.